1.1. Kultura organizacyjna szkoły i atmosfera w szkole
Szkoły, które chcą zapobiegać zjawisku wczesnego kończenia nauki lub ograniczać je, jak również wspierać osiąganie sukcesów w nauce przez wszystkich uczniów, muszą opracować strategiczną wizję, której podstawą byłaby całościowa, sprzyjająca włączeniu i skoncentrowana na uczniu koncepcja kształcenia. Główną misją szkoły jest zapewnienie wszystkim uczniom możliwości korzystania z wysokiej jakości kształcenia i osiągnięcia pełnego potencjału wzrostu, bez względu na status społeczno-ekonomiczny czy sytuację osobistą lub rodzinną. Uczniowie postrzegani są jako całość, a nacisk kładzie się na naukę, jak również na rozwój osobisty i dobrostan. Szkoły wypracowują kulturę i atmosferę, które są ukierunkowane na zapewnienie odpowiedniego wsparcia mającego na celu umożliwienie każdemu uczniowi osiąganie celów w zakresie kształcenia. Podejście to można określić jako „szkoła uwzględniająca wszystkie potrzeby dziecka”.
Celem strategicznej wizji skoncentrowanej na uczniu jest stworzenie bezpiecznego, przyjaznego i opiekuńczego środowiska edukacyjnego, pobudzającego zaangażowanie uczniów, w którym mogą oni rosnąć i rozwijać się jako jednostki i członkowie społeczności, czuć się szanowani i wartościowi, i w którym ich talenty i potrzeby będą doceniane. Do ważnych elementów wizji należą:
- stawianie wysokich wymagań wobec wszystkich uczniom;
- promowanie takich praktyk i postaw w szkole i klasie, które będą rozwijać motywację i zaangażowanie w naukę dzieci i młodzieży;
- budowanie przyjaznej i opartej na szacunku atmosfery w szkole (w której na przykład systematycznie rozwiązuje się problemy związane z przemocą i nękaniem);
- rozwijanie pozytywnej, opartej na zaufaniu relacji między nauczycielami a uczniami; oraz
- zachęcanie do korzystania z programów i metod nauczania, które są postrzegane jako stymulujące i istotne.
Podczas opracowywania lub przeglądu wizji szkoły, jej zasad i wartości przewodnich ważne jest zaproszenie do aktywnego udziału wszystkich zainteresowanych stron. Należą do nich wszyscy pracownicy szkoły, uczniowie, rodzice i rodziny. Taki szeroki udział zapewni lepszą komunikację, współpracę i odpowiedzialność za wizję w ramach społeczności szkolnej. Zaangażowanie uczniów jest czynnikiem, który może szczególnie zwiększyć ich motywację i włączenie w proces kształcenia, jak również ich poczucie przynależności do społeczności szkolnej.
Szkoła społeczna w St. Kilian: przykład opracowania wizji w ramach współpracy
Szkoła społeczna w St. Kilian w Irlandii zaangażowała uczniów i rodziców w proces przeglądu przekonań i zasad przewodnich szkoły w ramach rozważań i planów dotyczących jej doskonalenia. Uczniowie stwierdzili, że ważne jest dla nich uzyskanie korzyści z czasu spędzanego w szkole, tj. zdobycie umiejętności i wiedzy, które okażą się przydatne w życiu zawodowym.
Aby zapewnić jak najlepsze kształcenie uczniów, w szkole społecznej w St. Kilian panuje przekonanie, że każdy:
ma prawa i obowiązki;
musi być traktowany uczciwie i sprawiedliwie;
powinien uzyskać wsparcie, aby osiągnąć możliwie najlepsze wyniki;
powinien czerpać korzyści z czasu spędzanego w szkole;
musi być szanowany;
powinien czuć się mile widziany i dobrze się bawić; oraz
musi mieć możliwość dostępu do wysokiej jakości infrastruktury.
Więcej informacji:
Unicef, Chapter 4: School and Community w:Child Friendly Schools Manual, Unicef, Genewa, 2009 r., s. 97–120.
Bank Światowy (2008 r.), What is School-based Management?, Bank Światowy, Waszyngton, 2008 r.
Dodatkowa literatura:
Platforma internetowa UNICEF-u, Rights Respecting Schools Award.
Pokaż więcej