Z badań wynika, że korzyści płynące z zaangażowania rodziców zależą w dużej mierze od jakości zaangażowania. Szkoły odgrywają zatem ważną rolę w nawiązaniu i utrzymaniu komunikacji z rodzicami i przepływu informacji. W większości państw europejskich obowiązują przepisy prawne zapewniające rodzicom prawo do otrzymywania informacji na temat przebiegu nauki ich dzieci. Skuteczność tych przepisów może być jednak ograniczona w przypadku rodziców i rodzin, które nie mają bliskiego związku z kulturą szkoły. Oprócz formalnych ustaleń dotyczących komunikacji potrzebny jest zestaw dodatkowych środków pozwalających dotrzeć do różnych grup rodziców, uwzględniając grupy charakteryzujące się różnymi stylami wychowawczymi i poziomami „zdystansowania się” względem szkoły.
Komunikacja musi być wzajemna, zrównoważona i ciągła. Z drugiej strony ważne jest, aby upewnić się, że rodzice i rodziny rozumieją, jakie są wobec nich oczekiwania i jaki mogą mieć wkład w naukę swoich dzieci. Powinni oni być przekonani, że nawiązanie przez nich dialogu ze szkołą jest niezbędne do zwiększenia sukcesów w nauce ich dzieci. Z drugiej strony szkoły muszą słuchać opinii wszystkich rodziców, także tych, którzy są mniej zaangażowani w edukację swoich dzieci.
Komunikacja i przekazywanie informacji powinny odbywać się w sposób jasny, z uwzględnieniem różnego zaplecza kulturowego i ekonomicznego każdej rodziny. Należy zróżnicować kanały komunikacji i dostosować je do różnych grup rodziców: powinny one umożliwiać wzajemną wymianę informacji i doświadczeń. Może to obejmować bardziej formalne podejścia, takie jak zapraszanie rodziców na zebrania z nauczycielami, lub bardziej nieformalne inicjatywy, takie jak powitanie na początku roku szkolnego (w którym dyrektorzy szkół i nauczyciele witają rodziców i dzieci w sposób nieformalny i wyjaśniają zasady funkcjonowania szkoły). Dni otwarte oraz zajęcia dodatkowe lub rekreacyjne również mogą pomóc usprawnić komunikację i wzajemne zrozumienie. Rodzice mogą także korzystać ze spotkań organizowanych w celu wyjaśnienia programu nauczania, wartości i misji szkoły oraz poradnictwa zawodowego.
Narzędzia teleinformatyczne mogą być użytecznym środkiem komunikacji z rodzicami (np. używanie dzienników elektronicznych, wiadomości tekstowych, biuletynów, interaktywnych stron internetowych itp.), pod warunkiem używania zrozumiałego języka oraz zastosowania dodatkowych środków i zapewnienia szkolenia z zakresu wykorzystywania ich do celów edukacyjnych. Zaproszenie rodziców do obserwacji klasy przez pewien czas może być również korzystne dla rodziców (którzy czują się „uspokojeni”, widząc, co dzieje się w klasie, i czerpią inspirację do wspierania dzieci w domu), nauczycieli (którzy mogą wykorzystać tę szansę do nawiązania dialogu z rodzicami) oraz uczniów (którzy często są bardziej aktywni w klasie w obecności rodziców).
Aby dotrzeć do bardziej zdystansowanych rodziców i rodzin, potrzebne mogą być ukierunkowane wysiłki, np. osobiste zaproszenia, bez względu na to, jakie wyniki w nauce osiąga dziecko. Komunikację z rodzicami ze środowisk migracyjnych lub marginalizowanych mogą ułatwić na przykład działania zewnętrzne, mediatorzy kulturowi, opiekunowie pedagogiczni i wsparcie ze strony lokalnych organizacji pozarządowych. Rodzice często mogą być cennym zasobem i źródłem wsparcia dla siebie nawzajem.
Aby nawiązać skuteczną i pozytywną komunikację z rodzicami i rodzinami, dyrektorzy szkół i nauczyciele muszą rozwinąć umiejętności z zakresu nawiązywania relacji i komunikacji. W programie szkolenia nauczycieli należy również zawrzeć elementy służące podnoszeniu świadomości dotyczącej znaczenia zaangażowania rodziców oraz potrzeby zdobywania doświadczeń w nawiązywaniu relacji i komunikacji.
Do poprawy praktyk i podniesienia jakości w szkołach należy wykorzystać wyniki badań i dane na temat klimatu w szkole i relacji między uczniami, szkołą, rodzicami i nauczycielami.
Więcej informacji:
Borgovoni, F., Montt, G., Parental Involvement in Selected PISA Countries and Economies, dokument roboczy OECD nr 73, OECD, Paryż, 2012 r.
OECD, Equity and Quality in Education: Supporting Disadvantaged Students and Schools, OECD, Paryż, 2012 r.