Całościowe podejście do szkoły zachęca do tworzenia bezpiecznego i opiekuńczego środowiska do nauki oraz wspiera ustalanie pozytywnych relacji w stosunku do nauczycieli, pracowników szkoły i uczniów oraz między nimi. Można to osiągnąć przez interwencję na wielu różnych poziomach.
Shutterstock.com
Wszyscy uczniowie – ale w szczególności uczniowie z trudnościami w nauce lub uczniowie niepełnosprawni, jak również uczniowie zmagający się z problemami osobistymi, społecznymi lub emocjonalnymi – potrzebują łatwego dostępu do nauczycieli i innych specjalistów, którzy mogą wspierać ich rozwój edukacyjny i osobisty. Poradnictwo i mentoring mogą zapewnić uczniom poradnictwo zawodowe, zaś zajęcia kulturalne i pozaprogramowe odgrywają istotną rolę w zwiększaniu ich umiejętności społecznych i osobistych.
Szeroka gama usług związanych ze wsparciem i poradnictwem, które opierają się na kompleksowym spojrzeniu na daną osobę, może obejmować również usługi społeczne oraz związane z rodziną. Należy zwrócić uwagę na wpływ kluczowych wydarzeń życiowych (w tym traumatycznych wydarzeń) na rozwój osobisty młodej osoby. Powinno to obejmować wsparcie emocjonalne i psychologiczne udzielane w szkole lub we współpracy z lokalnymi placówkami i służbami. Tego rodzaju wsparcie powinno koncentrować się na budowaniu pewności siebie, zaufania i motywacji ucznia, tak aby młoda osoba mogła myśleć o swojej przyszłości bardziej pozytywnie Partnerscy trenerzy lub mentorzy mogą również w skuteczny sposób zapewniać wsparcie społeczno-emocjonalne.
Nauczycielom i innym pracownikom szkoły należy zapewnić możliwości doskonalenia zawodowego, aby mogli oni pomagać uczniom, którzy potrzebują dodatkowego wsparcia emocjonalnego. Powinni oni znać kanały komunikacyjne oraz mieć do nich dostęp, aby dzielić się informacjami osobistymi o uczniach oraz uzyskać dostęp do dodatkowego wsparcia dla tych uczniów. Należy również dbać o emocjonalny dobrostan pracowników.
Badania i oceny atmosfery panującej w szkole należy przeprowadzać świadomie i systematycznie, przy czym powinny one angażować wszystkich pracowników i uczniów w szkole. Uczniowie powinni być zaangażowani w analizę i planowanie.
Szkoły powinny również wdrożyć strategie walki z nękaniem. Tego rodzaju strategie powinny przeciwdziałać wszelkim formom nękania, w tym cybernękaniu, aby zapewnić bezpieczne otoczenie i skutecznie reagować na przypadki naruszania praw dziecka. Dostępne są obszerne dane z badań na temat skutecznych metod zwalczania zjawisk nękania i wiktymizacji w szkołach. Jednocześnie środki zapobiegania poniżającemu traktowaniu i nękaniu powinny być dostosowane do okoliczności występujących w danej szkole.
Wyniki badania: Szwecja
Przedstawiona ocena środków mających na celu zapobieganie nękaniu oraz jego wyeliminowanie opiera się na danych jakościowych i ilościowych pochodzących z 39 szkół. Obejmuje ona osiem programów walki z nękaniem: the Farsta Method, Friends, Lions Quest, the Olweus Programme, SET (Social Emotional Training), School Comet, School Mediation oraz Second Step.
Żadna ze szkół nie korzystała tylko z jednego programu, ale raczej z połączenia środków i programów. Stwierdzono, że różne środki wywarły różny wpływ w zależności od płci uczniów oraz od tego, czy nękanie miało charakter społeczny czy fizyczny. Żaden pojedynczy program nie wywarł szczególnie pozytywnego wpływu. Szkoły odnosiły natomiast większe sukcesy, przyjmując systematyczne podejście składające się z kilku środków. Ocena dotyczy doświadczeń szkół z poszczególnymi programami oraz stopnia, w jakim programy te przyczyniły się do ograniczenia nękania.
Szwedzka Agencja Krajowa na rzecz Edukacji, Evaluation of anti-bullying methods (2011 r.)
Więcej informacji:
- Europejskie forum na temat praw dziecka, The Role of Child Protection Systems in Protecting Children from Bullying and Cyberbullying, Bruksela, 17 i 18 grudnia 2013 r.
Farrington, D.P. i Ttofi, M., School-Based Programs to Reduce Bullying and Victimization: A Systematic Review, The Campbell Collaboration, Oslo, 2010 r.
Nouwen, W., Clycq, N., Braspenningx, M. i Timmerman, C., Cross-case Analyses of School-based Prevention and Intervention Measures, Project Paper 6, projekt RESL.eu, Centrum Badań nad Migracją i Studiów Międzykulturowych, Uniwersytet w Antwerpii, 2016 r.
Szwedzka Agencja Krajowa na rzecz Edukacji, Evaluation of anti-bullying methods, sprawozdanie 353, Skolverket, Sztokholm, 2011 r.
Platforma internetowa UNICEF-u poświęcona nagrodzie dla szkół szanujących prawa
Dodatkowa literatura:
Anderson, A. R., Christenson, S. L., Sinclair, M. F. i Lehr, C. A., Check and Connect: The importance of relationships for promoting engagement with school, Journal of School Psychology, t. 42, 2004 r., s. 95–113.
Downes, P., The neglected shadow: Some European perspectives on emotional supports for early school leaving prevention, International Journal of Emotional Education, t. 3 nr 2, 2011 r., s. 3–39.
