2.2. Nauczyciele i ich relacje z uczniami i ich rodzicami

Shutterstock.com

Zasadnicze elementy takich relacji obejmują:

• stawianie wszystkim uczniom wysokich wymagań w zakresie wyników w nauce;
• tworzenie i utrzymywanie opiekuńczego środowiska w klasie, które sprzyja włączeniu, oraz kultury zaufania;

• zrozumienie zjawiska nierównych szans edukacyjnych: zaakceptowanie, że niektórzy uczniowie pochodzą z rodzin i środowisk społecznych, które nie sprzyjają uczeniu się, i że mogą oni potrzebować dodatkowego wsparcia;
• postawy i umiejętności nauczyciela w zakresie komunikacji: nauczyciele muszą być świadomi, że ich postawy, oczekiwania i wypowiedzi mogą wywierać znaczny wpływ na uczniów. Umiejętności w zakresie komunikacji są również niezbędne do efektywnej pracy z rodzicami, pozostałymi pracownikami szkoły oraz specjalistami spoza szkoły. Komunikacja z rodzicami powinna być zrozumiała – należy np. unikać mniej znanej terminologii i być życzliwym dla tych, którzy nie są zaznajomieni z systemem;
• uznawanie istotnej roli rodziców i innych dorosłych oraz kolegów uczniów, z którymi mają oni najlepsze stosunki: nauczyciele muszą uznać rolę, jaką najważniejsze osoby w życiu ucznia odgrywają w procesie uczenia się, oraz korzystać z zalet, jakie niesie za sobą zaangażowanie tych osób;
• świadomość różnorodności w klasach: szkoły powinny aktywnie pracować nad uwzględnianiem różnic zarówno wśród swoich pracowników, jak i uczniów. Nauczyciele powinni pogłębiać swoją wiedzę i rozwijać kompetencje oraz umiejętności, które mają związek z rozumieniem różnorodności we wszystkich jej formach: kształcenie międzykulturowe, wielojęzyczność oraz nauczanie uczniów posługujących się innym językiem powinno być uwzględnione w kształceniu nauczycieli, a także wzmocnione poprzez ustawiczne doskonalenie zawodowe (szkolenie w miejscu pracy, programy mobilności nauczycieli, warsztaty, konferencje);
• kultura szkoły, w ramach której traktuje się poważnie opinie uczniów i uwzględnia się ich opinie w procesach rozwoju szkoły.

Więcej informacji:

URBACT project PREVENT - Involving parents in the prevention of early school leaving.

Bryk, A., Schneider, B., Trust in Schools: A Core Resource for School Reform, Creating Caring Schools, t. 60 nr 6, 2003 r., s. 40–45.

Day, L., Mozuraityte, N., Redgrave, K., McCoshan, A., Preventing early school leaving in Europe: Lessons learned from second chance education, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2013 r.

Day, L., Percy-Smith, B., Ruxton, S., McKenna, K., Redgrave, K., Ronicle, J. Young, T., Evaluation of legislation, policy and practice of child participation in the EU: Research summary, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2015 r.

Downes, P., Developing a Framework and Agenda for Students' Voices in the School System across Europe: From Diametric to Concentric Relational Spaces for Early School Leaving Prevention, European Journal of Education, t. 48 nr 3, 2013 r., s. 346–362. doi:10.1111/ejed.12035.

Downes, P., Towards a Differentiated, Holistic and Systemic Approach to Parental Involvement in Europe for Early School Leaving Prevention, Unia Europejska, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, program Urbact, Paryż, 2014 r.

Downes, P., „Prevention of early school leaving through teacher education: Some European Perspectives”, w: Rabensteiner, P. i Rabensteiner, G. (red.), Internationalisation in Teacher Education, Niemcy, 2014 r., s. 17–31.

Rada Unii Europejskiej, Konkluzje Rady w sprawie ograniczania zjawiska wczesnego kończenia nauki i sprzyjania sukcesom szkolnym, Rada Unii Europejskiej, Bruksela, 2015 r.

Komisja Europejska, Reducing early school leaving: Key messages and policy support, sprawozdanie końcowe tematycznej grupy roboczej ds. wczesnego kończenia nauki, Komisja Europejska, Bruksela, 2013 r.

Komisja Europejska, Study on educational support for newly arrived migrant children, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2013 r.

Komisja Europejska, Supporting teacher competence development for better learning outcomes, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2013 r.

Komisja Europejska, Language teaching and learning in multilingual classrooms, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2015 r.

Komisja Europejska / EACEA / Eurydice. The Teaching Profession in Europe: Practices, Perceptions and Policies, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2015 r.

Komisja Europejska, Schools policy: A whole school approach to tackling early school leaving, Education & Training 2020, Komisja Europejska, Bruksela, 2015 r.

Komisja Europejska, Strengthening teaching in Europe: New evidence from teachers compiled by Eurydice and CRELL, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2015 r.

Fernández-Batanero, J., Strategies for inclusion in the face of social exclusion: Case study in Andalusia (Spain), European Journal of Special Needs Education, t. 29 nr 3, 2014 r., s. 415–428. doi:10.1080/08856257.2014.906978.

Międzynarodowe Biuro ds. Edukacji UNESCO, Reaching Out to All Learners: A Resource Pack for Supporting Inclusive Education, Training Tools for Curriculum Development, Międzynarodowe Biuro ds. Edukacji, Genewa, 2016 r.

Isac, M., Araújo, L., Dinis da Costa, P., Soto Calvo, E., Albergaria-Almeida, P., Teaching practices in primary and secondary schools in Europe: Insights from large-scale assessments in education, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg, 2015 r.

Nairz-Wirth, E., Feldmann, K., Diexer, B., Handlungsempfehlungen für Lehrende, Schulleitung und Eltern zur erfolgreichen Prävention von Schulabsentismus und Schulabbruch. Aufbruch zu einer neuen Schulkultur, Uniwersytet Ekonomiczny w Wiedniu, Wiedeń, 2012 r.

Nouwen, W., Clycq, N., Braspenningx, M. i Timmerman, C., Cross-case Analyses of School-based Prevention and Intervention Measures, Project Paper 6, projekt RESL.eu, Centrum Badań nad Migracją i Studiów Międzykulturowych, Uniwersytet w Antwerpii, 2016 r.

Sachs, J., Teacher professionalism: why are we still talking about it?, Teachers and Teaching, t. 22 nr 4, 2015 r., s. 413–425. doi:10.1080/13540602.2015.1082732.

Stéger, C., Review and Analysis of the EU Teacher-related Policies and Activities. European Journal of Education, t. 49 nr 3, 2014 r., s. 332–347. doi:10.1111/ejed.12089.