4. Zaangażowanie rodziców

Projekt ten ma na celu wspieranie rozwijania umiejętności społeczno-emocjonalnych u dzieci w wieku 11–14 lat, a także promowanie wzajemnego wsparcia, aby radzić sobie z tym zjawiskiem i działać na rzecz jego zmniejszania. Programy w tym zakresie służą doskonaleniu umiejętności związanych z uczeniem się oraz umiejętności społecznych i emocjonalnych, przyczyniających się do rozwoju bardziej prospołecznego zachowania oraz pozytywnej postawy wobec siebie i innych, jak również obniżanie poziomu stresu. Wzajemne wsparcie ogranicza negatywny wpływ nękania na ofiary tego zjawiska i sprawia, że łatwiej im zaakceptować zgłaszanie takich przypadków. Program przyjmuje podejście obejmujące całą szkołę – młodych ludzi, pracowników, rodziców oraz szerszą społeczność. Dzięki programowi odchodzi się od dwuwymiarowego podejścia do nękania uwzględniającego tylko osobę nękającą i ofiarę. W zamian za to analizuje się dynamikę społeczną i grupową w szkole lub w czasie wolnym, aby zająć się szeregiem czynników, które leżą u podstaw nękania. W ramach ENABLE przeszkolono zespół „ambasadorów” w każdym uczestniczącym kraju, którzy na życzenie szkoły lub organizacji służą informacjami i doradztwem.

Edukacja rodzinna to jedno ze skutecznych działań edukacyjnych (SEA) określonych w projekcie badawczym INCLUD-ED – Strategies for inclusion and social cohesion in Europe from education (INCLUD-ED – Strategie na rzecz włączenia społecznego i spójności społecznej w ramach kształcenia w Europie) (Komisja Europejska, VI program ramowy, 2006–2011).

Grupy interaktywne to jedno ze skutecznych działań edukacyjnych (SEA) określonych w projekcie badawczym INCLUD-ED. W ramach projektu INCLUD-ED poddano analizie strategie edukacyjne przyczyniające się do przezwyciężania nierówności i wspierania spójności społecznej oraz strategie powodujące wykluczenie społeczne, skupiając się zwłaszcza na grupach szczególnie wrażliwych i zmarginalizowanych. Grupy interaktywne wykorzystuje się do poprawy poziomu kształcenia dzieci i młodzieży w różnych warunkach. Działanie to polega na łączeniu uczniów klasy w małe, niejednorodne grupy, z których każda wspierana jest przez osobę dorosłą. Każda grupa składa się z czterech lub pięciu uczniów, zróżnicowanych pod względem poziomu umiejętności, płci, kultury, języka i pochodzenia etnicznego. Przykład ten umożliwia zrozumienie, czym są grupy interaktywne i do jakich wyników prowadzą.

Monografia ta zawiera analizę i opis skutecznych działań edukacyjnych; skupiono się w niej zwłaszcza na grupach szczególnie wrażliwych. Przedstawiono w niej konkretne dane ilustrujące sukcesy w nauce, a także informacje o wpływie tych sukcesów na dzieci, nauczycieli i rodziny. Ponadto w monografii poddano analizie związek pomiędzy wynikami edukacyjnymi dzieci i ich włączeniem społecznym lub wykluczeniem z różnych obszarów społeczeństwa. Przedstawiono w niej działania na rzecz osiągania sukcesów określone w projekcie INCLUD-ED, dostarczając w ten sposób zarówno danych porównawczych, jak i solidnego zaplecza teoretycznego i rozwojowego. Przykładami takich działań są grupy interaktywne, wydłużenie czasu nauki, kluby odrabiania prac domowych, biblioteki z zapewnioną opieką dydaktyczną, uczestnictwo rodziny i społeczności w kształceniu, edukacja rodzinna czy spotkania literackie w formie dialogu. Wszystkie te działania określono jako skuteczne działania edukacyjne, co oznacza, że są one efektywne i sprawiedliwe. Ponadto w monografii uwzględniono i omówiono zalecenia dotyczące polityki i praktyki.

Spotkania literackie w formie dialogu (ang. Dialogic Literary Gatherings, DLG) to jedno ze skutecznych działań edukacyjnych (ang. Successful Educational Actions, SEA) określonych w projekcie badawczym INCLUD-ED. DLG wykorzystuje się do poprawy poziomu kształcenia dzieci i młodzieży w różnych warunkach na całym świecie. Są to zajęcia z czytania mające formę dialogu, oparte na dwóch zasadach: lektura książki należącej do klasyki literatury (np. „Romeo i Julia”, „Odyseja”, „Don Kichot”), a następnie dzielenie się uwagami, interpretacjami i refleksjami z zastosowaniem metodologii uczenia się poprzez dialog. W zajęciach mogą brać udział dzieci i członkowie ich rodzin. Przykład ten umożliwia zrozumienie, czym są DLG i do jakich wyników prowadzą.

Celem programu LIT3 jest wspieranie umiejętności czytania i pisania w rodzinie (to znaczy sprawności czytania i kompetencji zdrowotnych) w społecznościach romskich jako narzędzia podnoszenia poziomu osiągnięć dzieci romskich w kształceniu ogólnym. W tym celu w ramach projektu opracowuje się i testuje spójny program alfabetyzacji rodzin skierowany do trzech pokoleń; opracowuje się opartą na dowodach politykę europejską w zakresie umiejętności czytania i pisania w rodzinie oraz angażuje się kluczowe zainteresowane strony w opracowywanie lokalnych strategii na rzecz wdrażania polityki i programów w zakresie umiejętności czytania i pisania w rodzinie. Dostępne są przykłady programów nauczania i materiałów dydaktycznych.

Sieć ekspertów zajmujących się aspektami społecznymi kształcenia i szkolenia (ang. Network of Experts on Social Aspects of Education and Training, NESET) publikuje sprawozdania dla decydentów i praktyków zainteresowanych promowaniem równości oraz włączenia społecznego w ramach kształcenia i szkolenia w całej Unii Europejskiej. Dokument ten ma na celu zbadanie strategii w zakresie tworzenia w państwach członkowskich UE ośrodków uczenia się przez całe życie w społecznościach lokalnych. Poddano w nim analizie dowody i badania dotyczące korzyści z ustanawiania takich ośrodków, a także problemy utrudniające ich tworzenie i skuteczne działanie. W sprawozdaniu stwierdzono, że ośrodki uczenia się przez całe życie w społecznościach lokalnych mogą również zapewnić przykłady realizacji szeregu kluczowych celów w zakresie uczenia się przez całe życie, takich jak aktywność obywatelska, spójność społeczna i włączenie społeczne, spełnienie osobiste i społeczne, dialog międzykulturowy oraz możliwości znalezienia zatrudnienia.

„Podręcznik dla romskich mediatorów/asystentów szkolnych”, przygotowany przez Radę Europy, jest skierowany w głównej mierze do wszystkich kategorii pracowników pochodzących ze społeczności romskiej i pracujących na rzecz poprawy warunków nauki szkolnej dzieci romskich. Jego celem jest zapewnienie pracownikom szerokiego wachlarza narzędzi i praktycznych wytycznych, które można dostosowywać do różnych warunków. W podręczniku omówiono sylwetki mediatorów i asystentów szkolnych oraz ich rolę w ułatwianiu relacji pomiędzy szkołą a społecznością romską (społecznościami romskimi), pomiędzy nauczycielami i innymi pracownikami szkół oraz rodzicami dzieci romskich. Treść podręcznika została opracowana w taki sposób, aby pomóc usprawnić pracę romskich mediatorów i asystentów szkolnych oraz ograniczyć skutki wszelkich niepożądanych działań, zapewniając ustrukturyzowane, codzienne aktywności oraz uwypuklając aspekty mediacji, które często nie są wykorzystywane w praktyce.

„Podręcznik współpracy z rodzinami romskimi na rzecz sukcesu szkolnego ich dzieci”, opracowany w kontekście projektu „Rodziny romskie, zaangażujcie się” w ramach programu „Uczenie się przez całe życie”, jest dostępny w języku angielskim oraz w językach krajów biorących udział w projekcie (Bułgaria, Hiszpania, Węgry i Rumunia). Celem podręcznika jest zapewnienie wysoko wykwalifikowanym specjalistom pracującym w terenie wskazówek dotyczących sposobów angażowania rodzin romskich w proces kształcenia ich dzieci. W podręczniku przedstawiono narzędzie metodyczne umożliwiające podejmowanie w środowisku szkolnym interwencji dotyczących rodzin romskich oraz zaproponowano sposoby przezwyciężania często występujących przeszkód, a także przedstawiono przykłady dobrych praktyk, ostrzeżenia i działania, których należy unikać. Podręcznik zawiera również analizę profilu i kompetencji wysoko wykwalifikowanych specjalistów zajmujących się tą dziedziną.