Uznawanie kwalifikacji uczniów szkół ukraińskich

Uznawanie kompetencji, które uchodźcy przywieźli ze swojego kraju pochodzenia, a także rozumienie osiągniętego poziomu wykształcenia odgrywa ważną rolę w dostępie do szkolnictwa wyższego i rynku pracy.

Ukraiński system edukacji

Aby pomóc lepiej zrozumieć ukraińskie kwalifikacje, Ukraińskie Narodowe Centrum Informacji o Mobilności Akademickiej udostępnia szczegółowe informacje na temat ukraińskiego systemu edukacji. Centrumjest częścią sieci ENIC-NARIC, wspólnej inicjatywy Komisji Europejskiej, Rady Europy i UNESCO, która ułatwia organizacjom i osobom prywatnym wyszukwianie informacji na temat procedur uznawania zagranicznych kwalifikacji. Znajduje się tam również wykaz narzędzi i projektów związanych z uznawaniem kwalifikacji, takich jak Ukraińska Baza Kwalifikacji, która promuje wiedzę na temat różnych ukraińskich kwalifikacji powiązanych ze szkolnictwem wyższym.

Dalsze ustrukturyzowane informacje na temat wszystkich poziomów kształcenia, w tym linki do programów nauczania, znajdują się na stronie Europejskiej Fundacji Kształcenia. Platforma School Education Gateway publikowała artykuł podsumowujący niedawną reformę edukacji na Ukrainie.

Świadectwo ukończenia szkoły i dostęp do szkolnictwa wyższego

Zasady uznawania kwalifikacji zdobytych w ramach szkolnictwa wyższego, zarówno do celów zawodowych, jak i dalszej nauki, określa Konwencja Lizbońska o uznawaniu kwalifikacji, która została ratyfikowana przez państwa członkowskie UE (z wyjątkiem Grecji) oraz Ukrainę. Zgodnie z podstawową zasadą konwencji kwalifikacje muszą być zostać uznane, chyba że instytucja zajmująca się uznawaniem udowodni, że istnieją istotne różnice między zagraniczną kwalifikacją, która ma zostać uznana, a jej krajowym odpowiednikiem.

Sieć NARIC opracowała projekt Eprojekt Erasmus+ Q-entry, bazę danych, która dostarcza informacji na temat kwalifikacji uzyskanych po ukończeniu szkoły, umożliwiających dostęp do szkolnictwa wyższego w ich krajowym kontekście w krajach UE i spoza UE. Baza ta, zawierająca informacje o kwalifikacjach ukraińskich, może być wykorzystywana do ułatwienia procesu uznawania kwalifikacji osób, którym przyznano tymczasową ochronę.

Ponadto ukraińskie Ministerstwo Edukacji i Nauki przedstawiło zestawienie wymogów wstępnych i poziomów kwalifikacji w kształceniu i szkoleniu zawodowym (VET).

Postępowanie w przypadku brakującej dokumentacji

Jednym z wyzwań, które mogą się pojawić przy ocenie kwalifikacji uchodźców, są brakujące dokumenty. W zaleceniu z 5 kwietnia 2022 r. w sprawie uznawania kwalifikacji akademickich i zawodowych osób uciekających z Ukrainy przed rosyjską inwazją, Komisja Europejska zachęca państwa członkowskie, aby w pierwszej kolejności sprawdziły, czy można uzyskać wiarygodne potwierdzenie kwalifikacji od władz ukraińskich. Konwencja Lizbońska o uznawaniu kwalifikacji (art. 7) przewiduje dodatkowe starania w tym kontekście. Dostępnych jest kilka narzędzi, w tym:

• w ramach projektu Erasmus+ Refugees and Recognition – Toolkit 2 (REACT) opracowano specjalne narzędzia i metodologie dla osób oceniających kwalifikacje, które mogą prowadzić do opracowania możliwych sposobów postępowania w takich okolicznościach;
• Podręcznik europejskiego obszaru uznawania kwalifikacji (finansowany przez program Erasmus+) zawiera standardy i wytyczne dotyczące wszystkich aspektów uznawania zagranicznych kwalifikacji oraz uznawania kwalifikacji uchodźców;
• Europejski Paszport Kwalifikacji dla Uchodźców to specjalnie opracowany system oceniania dla osób, które nie mają dostępu do wszystkich swoich dokumentów i certyfikatów poświadczających kwalifikacje, w ramach którego wydaje się im standardowy dokument określający kwalifikacje, jakie uchodźca może posiadać na podstawie dostępnych dowodów;
• Paszport kwalifikacji UNESCO dla uchodźców i migrantów znajdujących się w trudnej sytuacji ma na celu zwiększenie dostępu dla uchodźców i migrantów w trudnym położeniu do szkolnictwa wyższego poprzez uznawanie wcześniejszej edukacji i kwalifikacji. Jest to ujednolicone oświadczenie, które składa się z trzech części: części oceniającej, części wyjaśniającej i części trzeciej, dotyczącej dalszych kroków.