3.10. Gerichte ondersteuning: speciale onderwijsbehoeften en leermoeilijkheden

In deze monografie worden geslaagde onderwijsmaatregelen geanalyseerd en beschreven, waarbij de nadruk in het bijzonder ligt op kwetsbare groepen. Het boek bevat concrete gegevens over succesvolle schoolprestaties, evenals verhalen van kinderen, leerkrachten en gezinnen over de impact van dit succes. Daarnaast wordt geanalyseerd hoe de schoolprestaties van deze kinderen samenhangen met hun insluiting in of uitsluiting uit verschillende gebieden van de samenleving. Verder worden maatregelen beschreven waarvan in het INCLUD-ED-project is vastgesteld dat ze tot geslaagde resultaten leiden. Zo biedt het boek zowel tegen elkaar afgezette gegevens als een gedegen theoretische achtergrond en uitwerking. Voorbeelden van deze maatregelen zijn interactieve groepen, een langere leertijd, huiswerkclubs, bibliotheken waar begeleiders aanwezig zijn, de deelname van het gezin en de gemeenschap aan het onderwijsproces, gezinseducatie of op dialoog gebaseerde literaire bijeenkomsten. Dit zijn allemaal succesvolle onderwijsmaatregelen, wat betekent dat ze bijdragen aan zowel doelmatigheid als rechtvaardigheid. Tot slot bevat het boek aanbevelingen voor beleid en praktijk, die nader worden toegelicht.

Dialogische literaire bijeenkomsten (Dialogic Literary Gatherings) zijn in het kader van het onderzoeksproject INCLUD-ED geïdentificeerd als geslaagde onderwijsmaatregel. Dit soort bijeenkomsten wordt gebruikt om het onderwijs van kinderen en jongeren met verschillende achtergronden in de hele wereld te verbeteren. Een dialogische literaire bijeenkomst is een op dialoog gebaseerde leesactiviteit die uitgaat van twee beginselen: het lezen van een literaire klassieker (bijvoorbeeld Romeo en Julia, de Odyssee, Don Quichot) en het vervolgens uitwisselen van meningen, interpretaties en gedachten aan de hand van de methode voor dialogisch leren. Hierbij kunnen zowel de kinderen als hun familieleden betrokken zijn. Dit voorbeeld geeft inzicht in deze bijeenkomsten en de resultaten ervan.

'Interactieve groepen' zijn een voorbeeld van een geslaagde onderwijsmaatregel die wordt genoemd in het onderzoeksproject INCLUD-ED. INCLUD-ED geeft een analyse van zowel onderwijsstrategieën die bijdragen aan het uit de weg ruimen van ongelijkheden en die sociale cohesie bevorderen, als strategieën die leiden tot sociale uitsluiting. De nadruk lag daarbij met name op kwetsbare en gemarginaliseerde groepen. Interactieve groepen worden gebruikt om het onderwijs aan kinderen en jongeren in verschillende situaties te verbeteren. De maatregel houdt in dat leerlingen in een klas worden ingedeeld in kleine, heterogene groepen die elk begeleid worden door een volwassene. Elk van deze groepen wordt georganiseerd rond vier of vijf leerlingen die verschillen wat betreft hun capaciteiten, geslacht, cultuur, taal en etniciteit. Dit voorbeeld geeft inzicht in interactieve groepen en de resultaten ervan.