Doorzoek alle middelen

Berättarministeriet (het Ministerie van Storytelling) is een stichting die leerkrachten en leerlingen in sociaaleconomisch achtergestelde gebieden ondersteunt bij de ontwikkeling van taal via storytelling. Dit particuliere initiatief, dat nauw samenwerkt met gemeenten en scholen, bestaat al tien jaar.

Dit rapport is bedoeld als informatiebron en leidraad voor de strategische planning op de korte en middellange termijn van de 10 gemeenten die deelnemen aan het PREVENT-project in het kader van het kennisuitwisselingsprogramma Urbact en van alle andere gemeenten, lokale overheden en scholen in heel Europa. Hierbij gaat het om de betrokkenheid van ouders bij het onderwijs om voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Dit overzicht is gebaseerd op een analyse van documenten van de Europese Commissie en de Raad over voortijdig schoolverlaten en sociale inclusie, en op een dialoog met en een voortdurende raadpleging van de 10 gemeenten die betrokken zijn bij het PREVENT-project van Urbact. Ook internationaal onderzoek dat relevant is voor dit onderwerp is erin meegenomen. PREVENT wordt gefinancierd door het Urbact-programma van de EU.

Dit voorbeeld beschrijft innovatieve benaderingen binnen een hogere middelbare school in Zweden: Beda Hallberg. De school biedt een breed scala aan programma's die de basis leggen voor persoonlijke ontwikkeling en actieve deelname aan de samenleving. De school streeft er ook naar leerlingen voortdurend te ondersteunen en het risico van schooluitval te beperken door de tijden waarop de school gesloten is zoveel mogelijk tot een minimum te beperken en de school tijdens bepaalde langere vakanties open te houden. Een team van professionals uit de gezondheidszorg, met onder meer sociale en psychologische hulpverleners, is beschikbaar om jongeren te ondersteunen in hun behoeften.

Het Beda Hallberg-gymnasium is een hogere middelbare school in Kungsbacka in Zweden. De school, die in 2013 haar deuren opende, begon als kleine instelling waarin de individuele leerling alle aandacht kreeg. Voor sommige jongvolwassenen in de leeftijd van 16-20 jaar kan de fysieke en sociale omgeving van veel scholen een uitdaging zijn en een continu leerproces in de weg staan. De Beda-school staat open voor leerlingen die op zoek zijn naar een kleine school waar ze zich veilig en op hun gemak kunnen voelen.

Het Zweedse onderwijs is gestoeld op respect voor de mensenrechten en fundamentele democratische waarden zoals de onschendbaarheid van het menselijk leven, gelijke behandeling van alle mensen, respect voor de persoonlijke integriteit van het individu en gendergelijkheid. In overeenstemming met deze waarden wordt veel belang gehecht aan het feit dat onderwijs inclusief moet zijn en dat alle vormen van discriminatie en intimidatie, waaronder pesten, actief moeten worden bestreden.

Essunga, a Swedish municipality, transformed the ranking of its schools from the bottom to the top of the national school league tables between 2007 to the top in 2010. Essunga has three elementary schools and one lower secondary school (grades 6-9). With 5,500 citizens, it is one of the smallest municipalities in the country. The increase in levels of achievement is attributed to a research-based approach of inclusive education. For years, the three elementary schools in Essunga had consistently experienced low educational levels. An increasing number of students were refugees or in “family placements”. In 2007, only 76% of students were eligible for upper secondary school and 20% of these were placed in special education classes. These results compelled political and school leaders and school staff to identify targeted measures to address these challenges. The municipality focused on interventions at school and in the local community to prevent school absence and increase attendance.

NESET, het netwerk van deskundigen op het gebied van sociale aspecten van onderwijs en opleiding, publiceert rapporten voor beleidsmakers en mensen uit de praktijk die overal in de Europese Unie gelijkheid en inclusie in onderwijs en opleiding willen bevorderen. In dit document worden strategieën onderzocht om gemeenschapscentra voor een leven lang leren op te richten in de lidstaten van de EU. Er wordt gekeken naar bewijsmateriaal en onderzoek over de voordelen en pluspunten van dergelijke centra, maar ook naar de obstakels en problemen die een belemmering vormen voor zowel de oprichting van deze centra als de effectiviteit ervan. De conclusie van het rapport luidt dat gemeenschapscentra voor een leven lang leren zowel concreet gestalte kunnen geven aan verschillende belangrijke doelstellingen op het gebied van een leven lang leren, zoals actief burgerschap, sociale cohesie/inclusie, persoonlijke en maatschappelijke vervulling en interculturele dialoog, als aan loopbaantrajecten.

De 'Handleiding voor schoolbemiddelaars/-assistenten met een Roma-achtergrond', die is opgesteld door de Raad van Europa, is in de eerste plaats gericht op alle categorieën personeelsleden uit de Roma-gemeenschap die zich inzetten voor verbetering van de onderwijsomstandigheden voor Roma-kinderen. De handleiding heeft als doel medewerkers uiteenlopende instrumenten en praktische richtsnoeren te bieden die aan verschillende contexten kunnen worden aangepast. In de handleiding wordt aandacht besteed aan de profielen van schoolbemiddelaars en -assistenten en de rol die zij spelen bij het faciliteren van de betrekkingen tussen de school en de Roma-gemeenschap(pen), evenals tussen leerkrachten en andere schoolmedewerkers en de ouders van de Roma-kinderen. De handleiding is daarom zodanig opgezet dat ze helpt het werk van schoolbemiddelaars en -assistenten met een Roma-achtergrond te verbeteren en de gevolgen van eventuele ongewenste effecten te beperken door gestructureerde, dagelijkse activiteiten te bieden en de aandacht te vestigen op aspecten van bemiddeling die in de praktijk onderbenut worden.

Gezinseducatie is een van de Succesvolle Educatieve Acties (SEA's) die zijn geïdentificeerd in het onderzoeksproject INCLUD-ED. Strategies for inclusion and social cohesion in Europe from education (Europese Commissie, zesde kaderprogramma, 2006-2011).

In deze monografie worden geslaagde onderwijsmaatregelen geanalyseerd en beschreven, waarbij de nadruk in het bijzonder ligt op kwetsbare groepen. Het boek bevat concrete gegevens over succesvolle schoolprestaties, evenals verhalen van kinderen, leerkrachten en gezinnen over de impact van dit succes. Daarnaast wordt geanalyseerd hoe de schoolprestaties van deze kinderen samenhangen met hun insluiting in of uitsluiting uit verschillende gebieden van de samenleving. Verder worden maatregelen beschreven waarvan in het INCLUD-ED-project is vastgesteld dat ze tot geslaagde resultaten leiden. Zo biedt het boek zowel tegen elkaar afgezette gegevens als een gedegen theoretische achtergrond en uitwerking. Voorbeelden van deze maatregelen zijn interactieve groepen, een langere leertijd, huiswerkclubs, bibliotheken waar begeleiders aanwezig zijn, de deelname van het gezin en de gemeenschap aan het onderwijsproces, gezinseducatie of op dialoog gebaseerde literaire bijeenkomsten. Dit zijn allemaal succesvolle onderwijsmaatregelen, wat betekent dat ze bijdragen aan zowel doelmatigheid als rechtvaardigheid. Tot slot bevat het boek aanbevelingen voor beleid en praktijk, die nader worden toegelicht.