5. Betrokkenheid van belanghebbenden

Dit rapport is bedoeld als informatiebron en leidraad voor de strategische planning op de korte en middellange termijn van de 10 gemeenten die deelnemen aan het PREVENT-project in het kader van het kennisuitwisselingsprogramma Urbact en van alle andere gemeenten, lokale overheden en scholen in heel Europa. Hierbij gaat het om de betrokkenheid van ouders bij het onderwijs om voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Dit overzicht is gebaseerd op een analyse van documenten van de Europese Commissie en de Raad over voortijdig schoolverlaten en sociale inclusie, en op een dialoog met en een voortdurende raadpleging van de 10 gemeenten die betrokken zijn bij het PREVENT-project van Urbact. Ook internationaal onderzoek dat relevant is voor dit onderwerp is erin meegenomen. PREVENT wordt gefinancierd door het Urbact-programma van de EU.

Dit project is opgezet om de ontwikkeling van sociaal-emotionele leervaardigheden (SEL) bij 11- tot 14-jarigen te ondersteunen en onderlinge steun van leerlingen te bevorderen, om zo pesten aan te pakken en te verminderen. SEL-programma’s verbeteren de sociale, emotionele en theoretische vaardigheden van de leerling. Voorbeelden daarvan zijn socialer gedrag en een positievere houding tegenover zichzelf en anderen, en minder emotionele stress. Systemen voor onderlinge steun van leerlingen verminderen het negatieve effect van pesten op slachtoffers en maken het acceptabeler dat slachtoffers pesterij melden. Daarbij wordt een aanpak gehanteerd die de hele school omvat, met inbegrip van jongeren, personeel, ouders en de grotere gemeenschap. Op die manier neemt dit programma afstand van de tweedimensionale opvatting dat bij pesten alleen een slachtoffer en een pester betrokken zijn. In plaats daarvan wordt gekeken naar de sociale en groepsdynamiek binnen een school of een recreatieve omgeving om uiteenlopende factoren aan te pakken die bijdragen aan pesten. ENABLE heeft in elk deelnemend land een team van ambassadeurs opgeleid, die elke school of organisatie die het programma wil uitvoeren, kunnen voorzien van informatie en begeleiding.

NESET, het netwerk van deskundigen op het gebied van sociale aspecten van onderwijs en opleiding, publiceert rapporten voor beleidsmakers en mensen uit de praktijk die overal in de Europese Unie gelijkheid en inclusie in onderwijs en opleiding willen bevorderen. In dit document worden strategieën onderzocht om gemeenschapscentra voor een leven lang leren op te richten in de lidstaten van de EU. Er wordt gekeken naar bewijsmateriaal en onderzoek over de voordelen en pluspunten van dergelijke centra, maar ook naar de obstakels en problemen die een belemmering vormen voor zowel de oprichting van deze centra als de effectiviteit ervan. De conclusie van het rapport luidt dat gemeenschapscentra voor een leven lang leren zowel concreet gestalte kunnen geven aan verschillende belangrijke doelstellingen op het gebied van een leven lang leren, zoals actief burgerschap, sociale cohesie/inclusie, persoonlijke en maatschappelijke vervulling en interculturele dialoog, als aan loopbaantrajecten.

Gezinseducatie is een van de Succesvolle Educatieve Acties (SEA's) die zijn geïdentificeerd in het onderzoeksproject INCLUD-ED. Strategies for inclusion and social cohesion in Europe from education (Europese Commissie, zesde kaderprogramma, 2006-2011).

Het maken van goede keuzen met betrekking tot schoolvakken vergroot de kans op toekomstig succes voor leerlingen. Dit project betrekt ouders en leerlingen bij het nemen van weloverwogen beslissingen over schoolvakken. Het biedt informatie over het Vlaamse onderwijsstelsel.

De Mobiele Ploegen zijn opgezet om scholen te helpen bij het aanpakken van een aantal factoren die tot voortijdig schoolverlaten kunnen leiden. De diensten van de Mobiele Ploegen worden aangevraagd door het schoolbestuur in, onder andere, de volgende gevallen: schoolverzuim en -uitval; gedragsproblemen; conflicten tussen volwassenen; opleiding van onderwijzend personeel; steun voor leerlingen, personeelsleden en schoolhoofden. Bij complexere situaties kan de Mobiele Ploeg besluiten de zaak door te verwijzen naar geschiktere diensten.

In dit document wordt onderzocht in hoeverre multi- en interdisciplinaire teams een belangrijke rol zouden kunnen spelen bij de preventie van voortijdig schoolverlaten. Bij het ontwikkelen van een strategie voor dergelijke multi- en interdisciplinaire teams ligt de nadruk vooral op de noodzakelijke voorwaarden die de effectiviteit van dergelijke teams ondersteunen, in plaats van dat er bij voorbaat vanuit wordt gegaan dat de teams wel effectief zullen zijn. In het verslag wordt de nadruk gelegd op de noodzaak om de teams een sterke strategische sturing te geven bij belangrijke kwesties op het gebied waarvan zij actief zullen zijn, zoals de ondersteuning van de geestelijke gezondheid, alternatieven voor schorsing, het bereiken van gemarginaliseerde gezinnen, conflictoplossing voor leerkrachten en diversiteitstrainingsvaardigheden, vaardigheden ter preventie van pesten, bevordering van een positief schoolklimaat, betrokkenheid bij opvoedingsvaardigheden, focus op de taalontwikkeling van kinderen enz.

Het netwerk uitvalpreventie levert een scala aan diensten en expertise. Elk project is uniek, richt zich op specifieke doelgroepen en werft zijn eigen fondsen. De nadruk ligt op het voorkomen van voortijdig schoolverlaten en de re-integratie van leerlingen die zijn afgehaakt. Het Centraal Meldpunt biedt ondersteuning aan leerlingen en scholen. Leerlingen die vaak afwezig zijn, worden doorverwezen naar het Centrum voor Leerlingenbegeleiding, dat verbonden is aan het scholennetwerk waarvan de school deel uitmaakt. Waar nodig roept het Centrum voor Leerlingenbegeleiding de hulp in van het Centraal Meldpunt. Via het netwerk van verschillende organisaties kan het Meldpunt risicoleerlingen of leerlingen die zijn afgehaakt op maat gesneden ondersteunende maatregelen en activiteiten aanbieden.

Het project ‘Raising the Achievement of All Learners in Inclusive Education’ (RA, Verhogen van de prestaties van alle lerenden in inclusief onderwijs) was gericht op het leveren van bewijs van effectieve praktijk voor het verhogen van de prestaties en de capaciteitsopbouw van scholen en gemeenschappen om alle lerenden mee te nemen en te ondersteunen.