Uit talrijke onderzoeken is gebleken dat de steun die leerlingen van hun leerkrachten krijgen de belangrijkste voorspellende factor is van de betrokkenheid bij de school. Deze sterke relatie werd aangetroffen voor de sociale en emotionele dimensie, het gedrag, het welbevinden en de attitudes. Van leerkrachten wordt steeds meer verwacht dat zij facilitatoren voor het leren worden. Door alle leerlingen te motiveren, te begeleiden en continu te ondersteunen, kunnen leerkrachten leerlingen helpen meester over hun eigen leerpoces te worden. Dit kunnen zij doen door een sterke vertrouwensband met de leerlingen en hun ouders op te bouwen.
De vaardigheden en competenties van leerkrachten, die alleen kunnen worden verkregen door uitstekende professionalisering van leraren, zijn eveneens van cruciaal belang. Deze voorwaarden dragen bij tot de ontwikkeling van een positief klas- en schoolklimaat. Op die manier wordt leren vaker relevant en aantrekkelijk. Het welbevinden van de leerkrachten kan eveneens worden verbeterd.
Via hun dagelijkse contact met leerlingen bevinden leerkrachten zich in een bevoorrechte positie om verlies van interesse in de school en eventuele leermoeilijkheden in een zeer vroeg stadium op te sporen. Op die manier kunnen zij onmiddellijk actie ondernemen om de situatie van de leerling aan te pakken. Leerkrachten kunnen ook helpen factoren te herkennen die bijdragen tot een negatief schoolklimaat en waar nodig te zorgen voor meer professionele ondersteuning.
In recente onderzoeken zijn de voordelen van samenwerking tussen leerkrachten onderling en met andere professionals naar voren gekomen. Leerkrachten op scholen met een cultuur van samenwerking die wordt gekenmerkt door wederzijdse ondersteuning van leerkrachten en van het schoolhoofd, en door mogelijkheden voor het personeel om actief aan de besluitvorming op de school deel te nemen, laten een grotere tevredenheid over het werk zien. Samenwerking steunt de professionele ontwikkeling en draagt bij tot een schoolcultuur die berust op gemeenschappelijke doelstellingen, motivatie, verantwoordelijkheden en waarden.
Leerkrachten diepen hun professionele oordeel in de loop der tijd verder uit, maar moeten ook voortdurend nieuwe vaardigheden en competenties verwerven door middel van permanente beroepsontwikkeling. De initiële lerarenopleiding moet ook worden geactualiseerd om er nieuwe benaderingen in op te nemen.
Mogelijk is er ook bijkomende ondersteuning nodig voor leerkrachten; van essentieel belang is bijvoorbeeld mentorschap voor nieuwe leerkrachten, evenals begeleiding en emotionele ondersteuning, meer tijd en ruimte voor teamwerk en informele uitwisselingen tussen leerkrachten, netwerken met collega's op andere scholen, ondersteuning bij het omgaan met stress en conflicten. Dit is vooral belangrijk voor leerkrachten die in een meer veeleisende context werken, zoals scholen die te maken hebben met een grote onderwijsachterstand of een zeer heterogeen leerlingenbestand.
Meer informatie:
Europese Commissie, Strengthening teaching in Europe: New evidence from teachers compiled by Eurydice and CRELL, juni 2015, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2015.
Europese Commissie/EACEA/Eurydice, The Teaching Profession in Europe: Practices, Perceptions and Policies, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2015.
RESL.eu - Reducing Early School Leaving in Europe, EU-project gefinancierd binnen het zevende kaderprogramma, projectdocumenten
Meer lezen:
Day, L., Mozuraityte, N., Redgrave, K., McCoshan, A., Preventing early school leaving in Europe: Lessons learned from second chance education, Bureau voor publicaties van de Europese Unie, Luxemburg, 2013
Europese Commissie, Schoolbeleid: Een schoolbrede aanpak van voortijdig schoolverlaten, Onderwijs & opleiding 2020, Europese Commissie, Brussel, 2015
McHugh, R., Horner, C., Colditz, J., Wallace, T., "Bridges and Barriers: Adolescent Perceptions of Student-Teacher Relationships", Urban Education, Vol. 48, nr. 1, 2012, blz. 9-43. doi:10.1177/0042085912451585
Nairz-Wirth, E., Feldmann, K., Diexer, B., Handlungsempfehlungen für Lehrende, Schulleitung und Eltern zur erfolgreichen Prävention von Schulabsentismus und Schulabbruch. Aufbruch zu einer neuen Schulkultur, Wirtschaftsuniversität Wien. Wenen, 2012
Nouwen, W., Clycq, N., Braspenningx, M., en Timmerman, C., Cross-case Analyses of School-based Prevention and Intervention Measures, projectdocument 6, RESL.eu-project, Centrum voor Migratie en Interculturele Studies, Universiteit Antwerpen, 2016
