Έρευνες έχουν καταδείξει ότι τα οφέλη της συμμετοχής των γονέων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ποιότητά της. Τα σχολεία καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και τη διατήρηση της ροής πληροφόρησης και της επικοινωνίας με τους γονείς. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπιστεί νομοθετικές διατάξεις για τη διασφάλιση του δικαιώματος των γονέων να ενημερώνονται σχετικά με τη σχολική φοίτηση των παιδιών τους. Ωστόσο, οι διατάξεις αυτές ενδέχεται να μην είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές για τους γονείς και τις οικογένειες γενικότερα που είναι περισσότερο απομακρυσμένοι από το σχολικό πνεύμα. Επιπλέον των επίσημων μηχανισμών επικοινωνίας, απαιτείται μια δέσμη συμπληρωματικών παρεμβάσεων για την προσέγγιση διαφορετικών ομάδων οικογενειών, συμπεριλαμβανομένων και όσων έχουν διαφορετικές σχέσεις γονέων-παιδιών και επιπέδων «απόστασης» από το σχολείο.
Η επικοινωνία πρέπει να είναι αμοιβαία, ισορροπημένη και συνεχής. Από τη μία πλευρά, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται ότι οι οικογένειες και οι γονείς κατανοούν την προσδοκώμενη από το σχολείο συμβολή τους και τον τρόπο με τον οποίο συμβάλλουν στη μάθηση των παιδιών τους. Θα πρέπει να είναι πεπεισμένοι ότι η καθιέρωση διαλόγου μεταξύ των ίδιων των γονέων και του σχολείου είναι κορυφαίας σημασίας για την αύξηση της επιτυχίας των παιδιών τους στην εκπαίδευση. Τα σχολεία πρέπει επίσης να ακούνε τις απόψεις όλων των γονέων, περιλαμβανομένων και των γονέων που ασχολούνται λιγότερο με τη σχολική φοίτηση των παιδιών τους.
Η επικοινωνία και η ενημέρωση πρέπει να χαρακτηρίζονται από σαφήνεια και να λαμβάνουν υπόψη το διαφορετικό πολιτιστικό και οικονομικό υπόβαθρο κάθε οικογένειας. Οι δίαυλοι επικοινωνίας πρέπει να διαφοροποιούνται και να λαμβάνεται μέριμνα για την εξασφάλιση της συμμετοχής ετερογενών ομάδων γονέων. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα αμοιβαίας ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειριών. Η ανταλλαγή αυτή μπορεί να περιλαμβάνει πιο επίσημες προσεγγίσεις, όπως η πρόσκληση των γονέων σε συναντήσεις με τους εκπαιδευτικούς, ή πιο ανεπίσημες πρωτοβουλίες, όπως οι συναντήσεις υποδοχής κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς (στις οποίες οι διευθυντές των σχολείων και οι εκπαιδευτικοί υποδέχονται ανεπίσημα τους γονείς και τα παιδιά και εξηγούν τους κανόνες του σχολείου). Οι ημέρες γνωριμίας και οι προαιρετικές ή εορταστικές εκδηλώσεις μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ενίσχυση της επικοινωνίας και της αμοιβαίας κατανόησης. Επιπλέον, οι γονείς μπορούν να συμμετέχουν σε συναντήσεις που διοργανώνονται για την επεξήγηση του προγράμματος σπουδών, των αξιών και της αποστολής του σχολείου, καθώς και για την παροχή επαγγελματικού προσανατολισμού.
Τα εργαλεία ΤΠΕ μπορούν να υποστηρίξουν την επικοινωνία με τους γονείς (π.χ. χρήση ηλεκτρονικών ημερολογίων, γραπτών μηνυμάτων, ενημερωτικών δελτίων, διαδραστικών δικτυακών τόπων κ.λπ.), υπό την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιείται κατανοητή γλώσσα και ότι συνοδεύονται και από άλλα μέτρα, καθώς και από την παροχή κατάρτισης σχετικά με τον τρόπο χρήσης τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Η πρόσκληση των γονέων να παρευρίσκονται ως παρατηρητές στη σχολική αίθουσα για περιορισμένο χρονικό διάστημα μπορεί να είναι εξίσου επωφελής για τους γονείς (οι οποίοι αισθάνονται καθησυχασμένοι όταν παρακολουθούν τι συμβαίνει στην αίθουσα και αντλούν έμπνευση για το πώς να βοηθήσουν τα παιδιά στο σπίτι), τους εκπαιδευτικούς (οι οποίοι μπορούν να αξιοποιήσουν αυτήν την ευκαιρία για την καθιέρωση διαλόγου με τους γονείς), και τους μαθητές (οι οποίοι συμμετέχουν περισσότερο στο μάθημα όταν είναι παρόντες οι γονείς).
Για την προσέγγιση περισσότερο απόμακρων γονέων και οικογενειών, ενδέχεται να απαιτούνται στοχευμένες προσπαθειών, π.χ. μέσω προσωπικών προσκλήσεων, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις των παιδιών στο σχολείο. Για παράδειγμα, οι δραστηριότητες προβολής, οι πολιτιστικοί διαμεσολαβητές, οι καθοδηγητές και η παροχή στήριξης από τοπικές ΜΚΟ μπορούν να συμβάλουν στη διευκόλυνση της επικοινωνίας με γονείς που είναι μετανάστες ή περιθωριοποιημένοι. Οι γονείς αποτελούν συχνά πολύτιμους πόρους και μπορούν να παρέχουν υποστήριξη μεταξύ τους.
Για την εδραίωση αποτελεσματικής και θετικής επικοινωνίας με τους γονείς και τις οικογένειες, είναι απολύτως αναγκαία η ανάπτυξη διαλεκτικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων από τους εκπαιδευτικούς και τους διευθυντές των σχολείων. Το πρόγραμμα κατάρτισης των εκπαιδευτικών θα πρέπει επίσης να ενισχύει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία της συμμετοχής των γονέων και την ανάγκη απόκτησης διαλεκτικής και επικοινωνιακής εμπειρογνωσίας.
Ενδείκνυται η χρήση μελετών και στοιχείων σχετικά με το κλίμα που επικρατεί στο σχολείο και τις σχέσεις μεταξύ των μαθητών, του σχολείου, των γονέων και των εκπαιδευτικών, με σκοπό τη βελτίωση των πρακτικών και την ενίσχυση της ποιότητας στα σχολεία.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Borgovoni, F., Montt, G., Parental Involvement in Selected PISA Countries and Economies (Η συμμετοχή των γονέων σε επιλεγμένες χώρες και οικονομίες του προγράμματος PISA), έγγραφο εργασίας του ΟΟΣΑ αριθ. 73, ΟΟΣΑ, Παρίσι, 2012.
ΟΟΣΑ, Equity and Quality in Education: Supporting Disadvantaged Students and Schools (Ισότητα και ποιότητα στην εκπαίδευση: στήριξη μειονεκτούντων μαθητών και σχολείων), ΟΟΣΑ, Παρίσι, 2012.
