3.8. Στοχευμένη υποστήριξη: Γλώσσα
Οι πολυγλωσσικές τάξεις αποτελούν ένα ολοένα εξαπλούμενο φαινόμενο στις χώρες της ΕΕ: όλο και περισσότεροι μαθητές φοιτούν σε σχολεία στα οποία η βασική γλώσσα διδασκαλίας είναι διαφορετική από τη μητρική τους γλώσσα και χρειάζονται επιπλέον γλωσσική υποστήριξη. Η διδασκαλία πρέπει να προσαρμόζεται στους διάφορους τρόπους ενίσχυσης της γλωσσικής επάρκειας των μεταναστών μαθητών με διαφορετικό γλωσσικό υπόβαθρο. Στα πολύγλωσσα σχολεία και τάξεις, οι μαθητές μπορεί να μιλούν μια γλώσσα στο σπίτι και μια άλλη στο σχολείο και ορισμένοι ή όλοι οι μαθητές μαθαίνουν τη γλώσσα διδασκαλίας.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι και στόχοι για τα πολυγλωσσικά σχολεία: σχολεία που υποδέχονται θετικά τους νέους μαθητές που είναι μετανάστες ή πρόσφυγες, διεθνή σχολεία, σχολεία με περιφερειακές, μειονοτικές ή αυτόχθονες γλώσσες, όπως η καταλανική στην Ισπανία, η οξιτανική στη Γαλλία ή η λαπωνική στη Σκανδιναβία, και δίγλωσσα σχολεία, όπου μέρος της διδασκαλίας πραγματοποιείται σε δεύτερη γλώσσα, για παράδειγμα δίγλωσσα γαλλογερμανικά μαθήματα στα σχολεία που βρίσκονται στις παραμεθόριες περιοχές της Γαλλίας και της Γερμανίας.
Οι ικανότητες και η επάρκεια στη μητρική γλώσσα των μαθητών θα πρέπει να εκτιμώνται δεόντως και να συμπεριλαμβάνονται στους πόρους που χρησιμοποιούνται για ολόκληρη την τάξη. Η σχολική εκπαίδευση περιλαμβάνει την αξιοποίηση των πόρων και των εμπειριών που κάθε παιδί «καταθέτει» στη σχολική αίθουσα, και αυτή η παράμετρος αφορά ιδίως τους γλωσσικούς και πολιτισμικούς πόρους και τις αντίστοιχες εμπειρίες. Το πλήθος των γλωσσών που «καταθέτουν» στη σχολική αίθουσα τα παιδιά από οικογένειες μεταναστών ή μειονοτήτων αποτελούν δυνητικό πλεονέκτημα για τα ίδια τα άτομα, το σχολείο και την κοινωνία γενικότερα.
Οι εκπαιδευτικοί χρειάζονται ειδικές ικανότητες και πόρους, ώστε να παρέχουν κατάλληλη υποστήριξη στους μαθητές που μαθαίνουν τη γλώσσα διδασκαλίας του σχολείου ως δεύτερη ή επιπλέον γλώσσα. Παραδείγματα ορθών πρακτικών παρατηρούνται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με την κατάλληλη διαχείριση, οι πολυγλωσσικές τάξεις μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, να ενισχύσουν τις γνωστικές δεξιότητές τους και να έχουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο.
Οι γονείς μπορούν επίσης να λάβουν γλωσσική υποστήριξη. Τα σχολεία μπορούν να συμπράξουν με τον τομέα του εθελοντισμού για την παροχή στήριξης στην εκμάθηση γλωσσών για γονείς που προέρχονται από περιβάλλον μεταναστών. Τα γλωσσικά μαθήματα ή η μάθηση στην οικογένεια εντός των σχολικών εγκαταστάσεων μπορούν να έχουν θετικό αντίκτυπο στη συμμετοχή των γονέων στο σχολείο και να βελτιώσουν την αυτοπεποίθηση, τη συμμετοχή και την κοινωνική ενσωμάτωση των μαθητών κ.λπ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης συνεργάζονται με τα οικεία κράτη μέλη, ερευνητές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς για την υποστήριξη των προσπαθειών προσαρμογής των μεθόδων διδασκαλίας και της διαχείρισης των σχολείων στη νέα πολυγλωσσική πραγματικότητα. Επιπλέον, χρηματοδοτούν έργα που προάγουν καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας, την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, τη συλλογή ερευνητικών δεδομένων, καθώς και την ανάπτυξη υλικών και πόρων για τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται σε περιβάλλοντα με υψηλές γλωσσικές απαιτήσεις. Η διαχείριση της οικονομικής στήριξης που παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πραγματοποιείται μέσω των ετήσιων προσκλήσεων συμμετοχής στο Erasmus+, το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Ο δικτυακός τόπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις πολυγλωσσικές τάξεις
Συμβούλιο της Ευρώπης, Languages in Education, Lanugages for Education (Γλώσσες στην εκπαίδευση, γλώσσες για την εκπαίδευση: πλατφόρμα πόρων και υλικού αναφοράς για την πολυγλωσσική και διαπολιτισμική εκπαίδευση)
Díez, J., Gatt, S. και Racionero, S., «Placing Immigrant and Minority Family and Community Members at the School's Centre: The role of community participation» (Θέτοντας τα μέλη των οικογενειών και των κοινοτήτων μεταναστών και μειονοτήτων στο επίκεντρο των σχολείων: ο ρόλος της συμμετοχής στην κοινότητα), European Journal of Education, τόμος 46, αριθ. 2, 2011, σ.184-196. doi: 10.1111/j.1465-3435.2011.01474.x
Ensemble project – promoting linguistic diversity and whole school approaches (Πρόγραμμα Ensemble – Προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και των ολιστικών σχολικών προσεγγίσεων)
Flecha, A. «Family education improves student's academic performance: Contributions from European research» (Η εκπαίδευση της οικογένειας βελτιώνει τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του μαθητή: συνεισφορές της ευρωπαϊκής έρευνας). REMIE Multidisciplinary Journal of Educational Research, τόμος 2, αριθ. 3, 2012. σ. 301. http://dx.doi.org/10.4471/remie.2012.16
