Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις INCLUD-ED

Οι Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις (DLG, Dialogic Literary Gatherings) αποτελούν μία από τις Επιτυχημένες Εκπαιδευτικές Δράσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος INCLUD-ED. Οι Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της εκπαίδευσης των παιδιών και της νεολαίας σε διαφορετικά πλαίσια σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις αποτελούν μια διαλογική δραστηριότητα ανάγνωσης που βασίζεται σε δύο αρχές: Ανάγνωση ενός κλασικού βιβλίου λογοτεχνίας (όπως ο Ρωμαίος και Ιουλιέτα, η Οδύσσεια, ο Δον Κιχώτης) και, στη συνέχεια, ανταλλαγή απόψεων, ερμηνειών και σκέψεων με τη μεθοδολογία της διαλογικής μάθησης. Μπορεί να αφορά τα παιδιά και τα μέλη των οικογενειών τους. Αυτό το παράδειγμα περιγράφει τις Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις και τα αποτελέσματά τους.

Οι Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις (DLG) αποτελούν μία από τις επιτυχημένες εκπαιδευτικές δράσεις που προβλέπονται στο ερευνητικό πρόγραμμα INCLUD-ED - Strategies for inclusion and social cohesion in Europe from education (INCLUD-ED - Στρατηγικές για την ένταξη και την κοινωνική συνοχή στην Ευρώπη από την εκπαίδευση) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 6ο Πρόγραμμα Πλαίσιο 2006-2011). Το πρόγραμμα INCLUD-ED ανέλυσε τις εκπαιδευτικές στρατηγικές που συμβάλλουν στην καταπολέμηση των ανισοτήτων και στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής, καθώς και εκείνες που οδηγούν στον κοινωνικό αποκλεισμό, με ιδιαίτερη έμφαση στις ευάλωτες και περιθωριοποιημένες ομάδες. Οι Επιτυχημένες Εκπαιδευτικές Δράσεις που υποστηρίζουν την εκπαίδευση των μαθητών που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν το σχολείο, έχουν καθολικά χαρακτηριστικά τα οποία έχουν αποδειχθεί ότι μπορούν να εφαρμοστούν σε πολύ διαφορετικά πλαίσια, οδηγώντας σε εκπαιδευτική επιτυχία. Οι Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της εκπαίδευσης των παιδιών και των νέων σε διαφορετικά πλαίσια σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η σημασία της ανάγνωσης στην κοινωνία είναι αυτονόητη. Δεδομένου ότι η ανάγνωση αποτελεί βασική δεξιότητα για περαιτέρω μάθηση, οι μαθητές που δεν την έχουν κατακτήσει θα έχουν αναπόφευκτα σοβαρά προβλήματα σε άλλους τομείς. Αντίθετα, οι καλές δεξιότητες ανάγνωσης διευκολύνουν την πρόσβαση σε άλλους τομείς του προγράμματος σπουδών και, γενικότερα, περιορίζουν τον κίνδυνο επανάληψης τάξεων και σχολικής διαρροής. Με άλλα λόγια, οι δυσκολίες ανάγνωσης συσχετίζονται με υψηλότερα ποσοστά χαμηλών επιδόσεων, απομόνωσης, πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Αυτό επηρεάζει ιδιαίτερα τις διαφορετικές μειονότητες, όπως τους μετανάστες ή τους μαθητές Ρομά, οι οποίοι συχνά διαχωρίζονται σε επίσημες και ανεπίσημες διαδικασίες, σε διαφορετικά σχολικά πλαίσια αλλά και στο ίδιο το σχολείο όπου είναι ήδη εγγεγραμμένοι.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέρχονται από τις διδακτικές επιστήμες, ειδικά στον τομέα της ανάγνωσης, οι Επιτυχημένες Εκπαιδευτικές Δράσεις αυξάνουν την ποσότητα και την ποιότητα των αλληλεπιδράσεων όλων των μαθητών μέσω μιας διαλογικής προσέγγισης της μάθησης. Η θεωρία της διαλογικής διδασκαλίας υποστηρίζει ότι οι μαθητές κατανοούν σε βάθος το θέμα συμμετέχοντας σε διαδικασίες προσωπικού και κοινωνικού μετασχηματισμού μέσω διαλογικής διαδικασίας που είναι ισότιμη, αναγνωρίζει και αξιοποιεί την πολιτισμική νοημοσύνη κάθε ατόμου. Η διαλογική διδασκαλία επιδιώκει τον μετασχηματισμό, ενισχύει την ουσιαστική διάσταση του διαλόγου, βασίζεται στην αλληλεγγύη, ενεργεί ως πηγή δημιουργίας νοήματος και προάγει την ίση αξία διαφορετικού υποβάθρου.

Οι Λογοτεχνικές συναντήσεις και συζητήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ανεξάρτητη πρακτική, αλλά εφαρμόζονται επίσης στα σχολεία ως «Κοινότητες Μάθησης», μαζί με άλλες Επιτυχημένες Εκπαιδευτικές Δράσεις, όπως οι Διαδραστικές Ομάδες και η Οικογενειακή Εκπαίδευση. Οι «Κοινότητες Μάθησης» είναι ένα πρόγραμμα που βασίζεται σε μια ολόκληρη σχολική παρέμβαση μέσω των Επιτυχημένων Εκπαιδευτικών Δράσεων, για την πρόληψη της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και τη βελτίωση των σχολικών επιδόσεων και της κοινωνικής συνοχής. Οι βελτιώσεις που επιτεύχθηκαν στα συγκεκριμένα σχολεία ώθησαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης να χαρακτηρίσουν τα σχολεία ως «Κοινότητες Μάθησης» στο πλαίσιο μιας προσέγγισης για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και τη βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων.

Χάρη στις Επιτυχημένες Εκπαιδευτικές Δράσεις που παρουσιάστηκαν σε δύο διεθνείς διασκέψεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, χιλιάδες παιδιά σε όλη την Ευρώπη βελτίωσαν τα επιτεύγματά τους, αποκτώντας περισσότερες δυνατότητες να συνεχίσουν επιτυχώς τη σχολική τους σταδιοδρομία. Ο κοινωνικός και πολιτικός αντίκτυπος του συγκεκριμένου έργου ήταν ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το συμπεριέλαβε στον κατάλογο των 10 κορυφαίων ερευνητικών προγραμμάτων με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα INCLUD-ED είναι το μόνο πρόγραμμα από τις κοινωνικοοικονομικές και τις ανθρωπιστικές επιστήμες που επιλέχτηκαν στον κατάλογο.