1. Διοίκηση των σχολείων
Για να αντιμετωπίσουν δεόντως ορισμένα σύνθετα ζητήματα, όπως η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, τα σχολεία πρέπει να στραφούν από τη λήψη προσωρινών και μεμονωμένων μέτρων προς μια στρατηγική «ολιστικής σχολικής προσέγγισης». Στο πλαίσιο αυτής της «ολιστικής σχολικής προσέγγισης», το σχολείο θεωρείται περιβάλλον συνεργατικής μάθησης. Ολόκληρη η σχολική κοινότητα (διευθυντές, διδακτικό και λοιπό προσωπικό, γονείς και οικογένειες), καθώς και εξωτερικοί φορείς, αναλαμβάνουν την ευθύνη να βοηθήσουν όλους τους μαθητές να προοδεύσουν αξιοποιώντας πλήρως τις ικανότητές τους.
Μέσω της «ολιστικής σχολικής προσέγγισης», σκοπός όλων των ενδιαφερόμενων φορέων είναι η βελτίωση της ποιότητας και των προτύπων διδασκαλίας και μάθησης. Ο στόχος της παροχής βοήθειας στους μαθητές προκειμένου να αξιοποιήσουν τις μοναδικές τους δυνατότητες προωθείται σε διαρκή και συστηματική βάση σε κάθε διάσταση της σχολικής ζωής: δεοντολογία και περιβάλλον· πρόγραμμα σπουδών· διδασκαλία, μάθηση και αξιολόγηση· διασυνδέσεις με την τοπική κοινότητα και άλλους εξωτερικούς παράγοντες κ.λπ. Όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας μοιράζονται το όραμα της ανάπτυξης συμπεριληπτικής εκπαίδευσης με επίκεντρο τον μαθητή και της ενεργού συμμετοχής στη βελτίωση του σχολείου. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στον άρτιο σχεδιασμό, στην παρακολούθηση και αξιολόγηση των σχολικών διαδικασιών και πρακτικών, καθώς και στην αποτελεσματική αξιολόγηση της μάθησης.
Η αποτελεσματική διεύθυνση και διοίκηση είναι απαραίτητη για την προώθηση συνεκτικότερου και συλλογικότερου πνεύματος και ηθικών αξιών στα σχολεία, καθώς και για την εδραίωση αποτελεσματικής συνεργασίας με την ευρύτερη τοπική κοινότητα. Οι διευθυντές των σχολείων διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο. Οι στρατηγικές για την πρόσληψη, την επαγγελματική ανέλιξη και την υποστήριξή τους είναι εξαιρετικά σημαντικές. Στο πλαίσιο της επαγγελματικής εξέλιξης επίδοξων αλλά και καταξιωμένων διευθυντών σχολείων, είναι σκόπιμο να τονίζεται, ειδικότερα, η σημασία των συνεργατικών προσεγγίσεων και να δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο των οικογενειών και των τοπικών κοινοτήτων ως πόρων για το σχολείο.
Ακόμη και σε σχολικά συστήματα κεντρικότερης διαχείρισης, είναι σημαντικό τα σχολεία να διαθέτουν επαρκή ευελιξία και αυτονομία. Το σχολικό προσωπικό είναι το πλέον αρμόδιο να προσδιορίζει τις συγκεκριμένες και ενίοτε σύνθετες ανάγκες των μαθητών και να ανταποκρίνεται σε αυτές, να προσδιορίζει κατάλληλες πρακτικές διδασκαλίας και προσεγγίσεις για την εφαρμογή του προγράμματος σπουδών.
Παράδειγμα ολιστικής σχολικής προσέγγισης: Ιρλανδία
Το Υπουργείο Παιδείας και Δεξιοτήτων της Ιρλανδίας προάγει την υιοθέτηση της ολιστικής σχολικής προσέγγισης μέσω μιας σειράς πρωτοβουλιών. Αυτές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη συλλογικού πνεύματος που θα βασίζεται σε κοινές αξίες και κοινό όραμα, τη δημιουργία μιας διεπιστημονικής προσέγγισης για την υποστήριξη των αναγκών των μαθητών και τη βελτίωση του ποσοστού συμμετοχής των ενδιαφερόμενων φορέων των σχολείων σε διαδικασίες συλλογικού και ατομικού στοχασμού. Οι πρωτοβουλίες αναπτύσσονται και υλοποιούνται κυρίως σε σύμπραξη με άλλους κρατικούς τομείς και σε συνεργασία με σημαντικούς ενδιαφερόμενους φορείς.
Γραμματισμός και αριθμητισμός: Εθνική στρατηγική για τον γραμματισμό και τον αριθμητισμό
Εκφοβισμός: Διαδικασίες κατά του εκφοβισμού στα σχολεία
Συμπεριφορά: Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με κώδικες συμπεριφοράς
Κοινωνική ένταξη: Πρωτοβουλία για την επίτευξη ισότητας ευκαιριών (DEIS)
Για περισσότερες πληροφορίες:
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Μια ολιστική προσέγγιση του σχολείου για την αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου: Μηνύματα εκπαιδευτικής πολιτικής, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Βρυξέλλες, 2015.
Οργανισμός για τη Δημόσια Υγεία στην Αγγλία και Συνασπισμός για την Ψυχική Υγεία των Παιδιών και των Νέων Promoting children and young people’s emotional health and wellbeing: A whole school and college approach (Προαγωγή της συναισθηματικής υγείας και ευημερίας των παιδιών και των νέων: Μια ολιστική σχολική και πανεπιστημιακή προσέγγιση), PHE Publications, Ηνωμένο Βασίλειο, 2015.
Συμπληρωματική βιβλιογραφία:
ΟΟΣΑ, Improving School Leadership, Volume I: Policy and Practice (Βελτίωση της διεύθυνσης του σχολείου, Τόμος Ι: Πολιτική και πράξη), ΟΟΣΑ, Παρίσι 2008.
ΟΟΣΑ, Improving School Leadership: The Toolkit (Βελτίωση της διεύθυνσης του σχολείου: Η εργαλειοθήκη), ΟΟΣΑ, Παρίσι, 2008.
SYNEVA – Quality Assurance through Synergy of Internal and External Evaluation of Schools