Τα σχολεία της Ευρώπης αντιδρούν στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία

Οι σχολικές τάξεις και διοικήσεις όλης της ηπείρου έχουν κινητοποιηθεί για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στην Ουκρανία, ενώ οι εκπαιδευτικοί έχουν αναλάβει να απαντήσουν στις ερωτήσεις των μαθητών. Το παρόν άρθρο αναδεικνύει ορισμένες αξιέπαινες ιδέες και πρακτικές.

Εκφράζοντας αλληλεγγύη

Τα ευρωπαϊκά σχολεία κάνουν δωρεές χρημάτων, τροφίμων, ρούχων, φαρμάκων και σχολικού εξοπλισμού στην Ουκρανία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα κεφάλαια αντλήθηκαν από τις πωλήσεις αρτοπαρασκευασμάτων ή χειροποίητων αντικειμένων (όπως κοσμήματα) και συνοδεύονταν από κάρτες που έγραψαν οι μαθητές.

Για μια πιο στοχοθετημένη προσέγγιση, ορισμένα σχολεία ήρθαν σε επαφή με την αδελφοποιημένη πόλη ή την αδελφή πόλη στην Ουκρανία —ή βρήκαν ένα σχολείο εταίρο στην Ουκρανία— και ρώτησαν τι χρειάζονται πιο συγκεκριμένα.

Υπήρξαν επίσης πολλές συμβολικές χειρονομίες αλληλεγγύης. Οι μαθητές και το προσωπικό τραγούδησαν το Peace on Earth ή το Imagine, συγκεντρώθηκαν για να σχηματίσουν το σύμβολο της ειρήνης, διάβασαν αντιπολεμική ποίηση, φώτισαν αίθουσες διδασκαλίας στα χρώματα της ουκρανικής σημαίας ή δημιούργησαν μια αντιπολεμική «γωνία».

2ο δημοτικό σχολείο Λαυρίου, Ελλάδα — «Όχι στον πόλεμο»

Αγκαλιάζοντας τους Ουκρανούς μαθητές

Τα ευρωπαϊκά σχολεία έχουν ανοίξει τις πόρτες τους στους Ουκρανούς πρόσφυγες, όπως το κέντρο προσχολικής ηλικίας Footprints στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας, το οποίο προσέφερε δωρεάν θέσεις σε παιδιά που εγκαταλείπουν τη χώρα λόγω της συνεχιζόμενης ένοπλης σύγκρουσης. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες προετοιμάζονται να δεχτούν τα παιδιά των προσφύγων της Ουκρανίας στο εκπαιδευτικό τους σύστημα. Η Πολωνία, για παράδειγμα, που δέχεται τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων —μεταξύ των οποίων εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά σχολικής ηλικίας— παίρνει ειδικά μέτρα για να τα βοηθήσει να εγκλιματιστούν, μεταξύ των οποίων η δημιουργία προπαρασκευαστικών μονάδων και η εξασφάλιση διαπολιτισμικών βοηθών και σχολικών ψυχολόγων.

Αντιμετώπιση του στιγματισμού

Από την άλλη, οι εκπαιδευτικοί προειδοποιούν ότι ο πόλεμος μπορεί να προκαλέσει αποκλεισμό ή στιγματισμό των μαθητών με καταγωγή από τη Ρωσία ή τη Λευκορωσία, στο πλαίσιο του σχολείου. Για την αποτροπή του ενδεχομένου αυτού, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να φροντίσουν για την κατάρριψη πιθανών προκαταλήψεων το συντομότερο δυνατό. Θα πρέπει, επίσης, να παρουσιάσουν τον πόλεμο ως ενέργεια της ρωσικής ηγεσίας και του στρατού ειδικότερα και να καταστήσουν σαφές ότι και ο ρωσικός λαός υποφέρει από τον πόλεμο. Οι σχολικοί ψυχολόγοι θα μπορούσαν να παρέμβουν για να βοηθήσουν, αν χρειαστεί.

Ενθάρρυνση του ακτιβισμού των μαθητών

Οι μαθητές και το προσωπικό του σχολείου συμμετέχουν μαζικά σε αντιπολεμικές διαμαρτυρίες, συχνά με την υποστήριξη της διεύθυνσης του σχολείου και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, περίπου 250.000 μαθητές από το Αμβούργο έλαβαν άδεια από τον Υπουργό για τα Σχολεία, προκειμένου να λάβουν μέρος στις διαμαρτυρίες που διεξάγονται κάθε Παρασκευή για το Μέλλον (άρθρο στα Γερμανικά).

Μιλώντας για τον πόλεμο

Πριν από την τάξη και στη διάρκεια των διαλειμμάτων, η αυλή του σχολείου αναμφίβολα βουίζει από τα νέα για την κρίση στην Ουκρανία. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αφιερώσουν μέρος του μαθήματος για να απαντήσουν στις ερωτήσεις και τις ανησυχίες των μαθητών. Η αγνόηση του θέματος μάλλον θα ενισχύσει την υπάρχουσα «βοή», καθώς οι μαθητές συνεχίζουν να μιλούν μεταξύ τους για το θέμα.

Ακολουθούν ορισμένες προσεγγίσεις που έχουν αποδειχθεί επιτυχείς.

Ακούστε και καθησυχάστε: Εξετάστε τι γνωρίζουν ήδη οι μαθητές και αφήστε τους να εκφράσουν τις απορίες, τους φόβους και τις αβεβαιότητες τους. Διευκρινίστε ότι είναι φυσιολογικό να ανησυχούν και να μην έχουν όλες τις απαντήσεις, αλλά προσπαθήστε να δουν τα φανταστικά τους σενάρια στις πραγματικές τους διαστάσεις.

Ενημερώστε τους για καλές πηγές: Η παραπληροφόρηση καλπάζει αχαλίνωτα, ειδικά σε πλατφόρμες δημοφιλείς μεταξύ των νέων χρηστών, όπως το TikTok και το Instagram. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να παραθέσουν κάποιες αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις, να παρουσιάσουν τα γεγονότα και να ανασυνθέσουν το πλαίσιο της σύγκρουσης. Ακόμα, οι ειδήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εφαλτήριο για ένα μάθημα σχετικά με τον γραμματισμό στα μέσα ενημέρωσης και την παραπληροφόρηση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δημιουργήσει μια σελίδα Αλληλεγγύης της ΕΕ προς την Ουκρανία, στην οποία περιλαμβάνονται οι δράσεις για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης.

Ζητήστε την υποστήριξη των συναδέλφων: Η αποστολή ενός μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τη διεύθυνση του σχολείου, με το οποίο οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνονται να μιλήσουν για το θέμα στην τάξη μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης τους. Επίσης, μια λίστα με τις συχνές ερωτήσεις των μαθητών και με πιθανές απαντήσεις και πόρους μπορεί να ελαφρύνει το βάρος που νιώθουν. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν επίσης να λάβουν συμβουλές από συναδέλφους ή να εμπλέξουν τους σχολικούς ψυχολόγους στις συζητήσεις στην τάξη. Κάποιοι μαθητές μπορεί να αισθάνονται πιο άνετα να μιλούν με τους συνομηλίκους τους: σε αυτές τις περιπτώσεις, οι εκπρόσωποι των μαθητών μπορούν να παρέμβουν.

Αναζητήστε υποστήριξη εκτός σχολείου: Άλλοι εκπαιδευτικοί φορείς έχουν προσφέρει υποστήριξη στα σχολεία. Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, ένα σχολείο συνεργάστηκε με την ουκρανική πρεσβεία, προκειμένου να λάβει βιβλία σχετικά με την Ουκρανία που διατέθηκαν στη βιβλιοθήκη του σχολείου. Στις Κάτω Χώρες, τα σχολεία έλαβαν ενημερωτικό φυλλάδιο από το TerInfo του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης με κατευθυντήριες γραμμές για το πώς μπορούν να εξηγήσουν την κατάσταση στους μαθητές (άρθρο στα Ολλανδικά).

Αν είστε δάσκαλος, σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε βίντεο αλληλεγγύης —με ή χωρίς τους μαθητές σας— που κατόπιν θα στείλετε στον Εθνικό Οργανισμό Υποστήριξης.

---

Επιπλέον πηγές:

https://educateagainsthate.com/blog/posts/help-students-talk-news/

https://www.latimes.com/california/story/2022-03-07/ukraine-russia-misinformation-classroom-lessons

https://deutsches-schulportal.de/schulkultur/krieg-in-schule-thematisieren/ (Γερμανικά)

https://kinder.wdr.de/tv/neuneinhalb/sendungen/politik-und-weltgeschehen/sendung-konflikt-in-der-ukraine-was-ist-da-los100.html (Γερμανικά)

https://www.savethechildren.it/blog-notizie/come-parlare-di-guerra-a-scuola-e-articolo-11 (Iταλικά)